ΤΟΥ Γ. ΚΑΝΑΚΑΚΗ
Απρίλης 2022
Mια ωδή και μύηση στα (απόκρυφα σχεδόν) τελετουργικά του πένθους, σπαρακτική έρευνα επί των απανταχού στην Ελλάδα μοιρολογιών (ή μυρολογιών).
Ο δρ. Γιώργος Κανακάκης, είναι δημιουργός και εμπνευστής ενός λατρευτικού-τελετουργικού συλλογικού μοντέλου επεξεργασίας της απώλειας, τη “μύρομαι-θεραπεία” το οποίο έλκει την καταγωγή του στα μυρολόγια ή (μοιρολόγια) της Μάνης, ένα αρχαιότατο έθιμο συναναστροφής με τη θλίψη και ρευστοποίησης των συγκινήσεων. Ο συγγραφέας ανάγει τα μυρολόγια ή θλιβοτράγουδα σε ένα είδος νεοελληνικής λαϊκής ποίησης μια ειδική τέχνη δημοτικού τραγουδιού, βγαλμένης κυριολεκτικά από τα “έγκατα” της ψυχής του πενθούντος, σε αντιδιαστολή με τον νηπενθή άνθρωπο στον οποίον, ενείδει ζωντανού νεκρού, η εγκυστωμένη θλίψη καταστρέφει και ρυπαίνει το εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον. Θυμηθήκαμε, όχι χωρίς συγκίνηση, σε πιο βαθμό η ανάγκη για (έκ) σταση, καταληψία, τελετουργικά, κάθαρση εντέλει είναι ριζωμένη στην προϊστορία μας.
Σύμφωνα με τον μύθο της ορδής των πρωτόγονων την οποία μελέτησε ο Freud (1912-13) στο έργο του «Τοτέμ και Ταμπού», τα μέλη της, τ’ αδέρφια, συνασπίστηκαν και σκότωσαν τον τυραννικό πατέρα, τον αρχηγό της φυλής. Tον εκθρόνισαν για να του πάρουν την εξουσία, διαμέλισαν το σώμα του και το έφαγαν σε ένα τοτεμικό γεύμα. Στη συνέχεια αφού συγκρούστηκαν άγρια για την κατάκτηση της θέσης του, ήρθε μια στιγμή που μετανόησαν για την πράξη τους και επανενώθηκαν για να επανορθώσουν λατρεύοντάς τον σε έναν τόπο: ήταν η πρώτη εκκλησία μια χωροταξία λατρείας. Έκτοτε συνεχίζουν να τύπτονται για την αποτρόπαια πράξη τους, εξακολουθούν να φτιάχνουν εκκλησίες και να συγκεντρώνονται σ’ αυτές για να εξιλεώνονται (Νοσταλγία του Πατέρα). Αποχαιρετήσαμε το Γιώργο Κανακάκη και ήδη δώσαμε rendez-vous για την επόμενη φιλομυθία μας στις 18/1/2023 με αφορμή και ερέθισμα τον Στόουνερ του Williams John (2017).
Σάββας Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής Πρόγραμμα Επέκεινα-Ψυχαναλυτική Πράξη
