Σάββας Μπακιρτζόγλου | Ψυχολόγος – Ψυχαναλυτής
Ζούμε σε κοινωνίες επιτρεπτικότητας, δικτύωσης, φρενήρους κυκλοφορίας και πληροφορίας. Οι τρόποι ευχαρίστησης του «μεταμοντέρνου» υποκειμένου συμ-φράζονται με την προστακτική «απόλαυσε», εντός μιας προσοδοφόρου ανεκτικότητας όπου συστεγάζονται αρμονικά οι πάσης φύσεως παραβατικές και μη ευχαριστήσεις(εμπορευματοποίηση των ηδονών, μίζερων ανεσταλμένων ή αχαλίνωτων κ.λπ).Το «μεταμοντέρνο» άτομο είναι πρωτίστως υπερβατικό, τείνει να αγνοεί όρια και αρχές, κινείται χωρίς καταναλωτικούς ενδοιασμούς. Ενοχοποιήσιμες πλέον είναι οι αναστολές…Η μηνυτήρια λειτουργία του Υπερεγώ απέναντι στις παραβατικές έξεις έχει αποβάλει την βικτωριανή της καταγωγή και έχει μεταλλαχτεί σε ένθερμη συνηγορία. Συνεπικουρούσα, η διαφήμιση δεν ορρωδεί πλέον μπροστά σε κανένα φραγμό. Φαινομενικά είναι σα να υπάρχουν διαφοροποιημένοι τομείς και διαχωριστικές γραμμές, ωστόσο είναι η διαπερατότητα η οποία αποτελεί τον κυρίαρχο κανόνα συγκρότησης της ενεστώσας κοινωνικής συνθήκης: κανένας πειθαρχικός μηχανισμός δεν φυλάσσει τη διαδικτυακή πύλη, κανένα βικτωριανό πέπλο δεν συγκαλύπτει τις εκτιθέμενες ωμότητες, κανείς δεν διανοείται να χαρακτηρίσει παραβατική υπέρβαση ένα κλικ πρόσβασης στους πορνογραφικούς ιστότοπους, αυτό θα ηχούσε σχεδόν ανόητο.
Στο τοπίο της εγκατάστασης των «απαραβατικών» οριοθετήσεων σοβεί η κοινωνική υποχώρηση του πατρικού μορφοειδώλου: ο πατέρας είναι με κάποιον τρόπο «παράφωνος» ως προς την λειτουργία του, ένας πατέρας ελλειμματικός. Εδώ ακριβώς ο Lacan τοποθετεί τον πυρήνα της μεγάλης σύγχρονης νεύρωσης, με προεξάρχοντα σημεία την ανικανότητα και την ουτοπία. Η στερεότυπη persona του πατέρα ως αυτού που νομοθετεί μέσα στο σπίτι λέγοντας στην μητέρα τι επιτρέπεται και τι όχι είναι «είδος προς εξαφάνιση», τείνει να εκλείψει η «κεφαλή της οικογένειας». Είναι στο «όνομα του πατέρα» όπου αναγνωρίζουμε το στήριγμα της συμβολικής λειτουργίας:από την ανατολή της ιστορίας ο πατέρας έχει ταυτίσει το πρόσωπό του με την φιγούρα του Νόμου. Υπό το κράτος μιας ελλειμματικής υπερεγωτικής – πατρικής λειτουργίας το σύγχρονο άτομο μπορεί να ζει σε πελάγη ψευδαισθητικής-ψυχεδελικής παντοδυναμίας.
Επί των ημερών μας η αναγνώριση των κινδύνων της περιρρέουσας πανδημικής απειλής που τείνει να λαμβάνει βιβλικές διαστάσεις είναι απολύτως συμβατή με την ζοφερή εξωτερική πραγματικότητα. Ωστόσο ταυτόχρονα, η επιτακτική, μαζική επένδυση και συμμόρφωση στους προστατευτικούς μηχανισμούς εναντίον του εισβολέα- ο κορονοϊός εν είδει κακέκτυπης επιστροφής του εκδιωχθέντος πατέρα-μοιάζει επιπροσθέτως να συναντάει και να εκφράζει μια εσωτερική πραγματικότητα, την επιτακτική ψυχική ανάγκηεπένδυσης σε μια έξωθεν ακρωτηριάζουσα περιοριστική και οργανωτική επενέργεια (ανωτέρα βία), προκειμένου να σταματήσει μια ξέφρενη τροχιά. Όταν το (υπερεγωτικό) άγχος ευνουχισμού δεν εκδηλώνεται διόλου, δεν επενεργεί έσωθεν, είναι μάλλον η εξωτερική πραγμάτωσή του που κρατάει την πρόσοψη της σκηνής. Αφορά στη θυσία του μέρους (π.χ. μένουμε σπίτι) για να σωθεί το όλον, καθώς ο οργανισμός «προσέφερει» την ελευθερία του κ.λ.π για να περιφρουρηθούν η ψυχική και η βιολογική συνέχεια της ζωής
Αναρτήθηκε https://www.facebook.com/158942984457999/photos/a.525150864503874/1111389422546679/?type=3&theater
