Σάββας Μπακιρτζόγλου | Ψυχολόγος – Ψυχαναλυτής
Η εγκλωβισμένη ύπαρξη μιας ζωής, μια γυναίκα σε σύγχυση. Το βραχυκύκλωμα, αναπόφευκτο πεπρωμένο όλων μας, έρχεται σε πρώτο πλάνο. Η «ημέρα γίνεται νύχτα». Μόνο που η εκδιδόμενη του έργου είναι σκεπτόμενη, και αυτό είναι σαν ευχή και κατάρα. Ή μήπως το πραγματικό δράμα είναι όσων θα περάσουν από αυτήν τη ζωή και δεν θα έχουν καταλάβει τίποτα μη δυνάμενοι να νοιώσουν την αίσθηση του τραγικού; Η τελευταία, είναι μια κατάκτηση της ανάπτυξης του ανθρώπου και των κοινωνιών του. Αναδύεται, μεταξύ άλλων, με την ικανότητα να βιώσει κανείς ενοχή, και να αναλάβει την ευθύνη των προθέσεων των οποίων γίνεται υποκείμενο.
Διλληματική η υφή του αδιεξόδου της ηρωίδας, διχασμένη και η ύπαρξή της, σε υποθήκη ότι πολυτιμότερο διαθέτει, η ελευθερία, που δεν είναι άλλα παρά η επιθυμία και η ταυτότητά της. Ξεπουλιέται στο όνομα ωσεί υλικών ιδεωδών, κομματιάζει το ψυχόσωμα, τα ιερά και τα όσιά της, αλλά αυτό είναι οικουμενικό, το κάνουν μανιωδώς οι απανταχού της Γής επί χρήμασι εκδιδόμενοι, υπηρετώντας δήθεν μια ιδεολογία, γλιτώνοντας έτσι τον στιγματισμό και νομιμοποιώντας αυθαίρετα την ανομία. Επειδή, αλλοίμονο, τα δικά τους πόδια δεν έμαθαν να τους κρατούν όρθιους και τότε έχουν στο τσεπάκι τους την ψευδοτέχνη της εκλογίκευσης απέναντι στην απώλεια της κάθε ηθικής.
Γνωρίζουμε σε ποιόν βαθμό μια ασταθής, δομικά εύθραυστη γυναίκα-εν τέλει σαρξ εκ της σαρκός μας- μπορεί να οργανώνεται και να ναρκώνεται επί μιας επαναλαμβανόμενης εφήμερης και ανηδονικής σεξουαλικότητας, εν είδει ύστατης προσπάθειας του οργανισμού της να κρατηθεί από μια συμπεριφορά η οποία, έστω και κακέκτυπα, θυμίζει τη ζωή (Έρως). Ωστόσο η πρωταγωνίστρια δεν απονεκρώνεται ψυχικά, μολονότι της ακρωτηρίασαν την παιδική ανεμελιά τότε που την είχε ανάγκη. Μπορεί να υφίσταται, είναι ζωντανή, αλλά ταυτόχρονα έμπλεη εκκωφαντικών συγκρουσιακών αντιθέσεων. Μολονότι ψυχικά απισχνασμένη και στερούμενη εσωτερικής πυξίδας, δύναται εντούτοις να θέτει ερωτήματα, να ντρέπεται ενίοτε και να γυρεύει να νοηματοδοτήσει το μυστήριο της ύπαρξης, τις αξίες της ζωής. Θα πει «….παρασύρομαι από την γελοιότητα και πάλι χωρίς να μπορώ να υποσχεθώ στον εαυτόν μου ότι οι αξίες δεν περιφέρονται σε ένα κορμί ξαπλωμένο σε ένα κρεβάτι…». Σε όλες τις περιπτώσεις είναι μόνον επειδή σκέπτεται που δύναται να εγείρεται και να εξεγείρεται. Επαναστατεί απέναντι στην πλήρη αντιστροφή των ρόλων, στην επέλαση των πραγματικών εκδιδόμενων, και δη αρσενικών («τζάμπα μάγκες»), που μετερχόμενοι όλων των απανθρώπινων μέσων συνθλίβουν ανθρώπινες ψυχοσωματικές επιφάνειες παριστάνοντας τους επιβήτορες. Ανέκαθεν η κοινωνική και η πολιτική σκηνή μας επιδαψίλευαν με πληθώρα παραδειγμάτων.
Κατά την ενήβωση η ασυγκράτητη και ανοργάνωτη ακόμα γυναικότητα του κοριτσιού επαναφέρει αναπόφευκτα στο προσκήνιο την χαίνουσα οιδιπόδεια προβληματική. Τόσο το χειρότερο για όποιαν έζησε στο σκοτάδι μιας πρώιμης σεξουαλικής εμπειρίας την οποίαν υπέστη παθητικά, με τον οιδιπόδειο πατέρα να είναι ο επιτιθέμενος. Στην ηρωίδα του έργου η πανίσχυρη παρουσία του τελευταίου επανέρχεται σε πρώτο πλάνο, διαγράφεται η εικόνα του, και μαζί με αυτήν η αμφιρροπία των απωθημένων αναπαραστάσεων του «εκεί και τότε», έτσι ώστε οι ερωτικές σκηνές να γίνονται εφιάλτες. Ένα νυχτοκάματο του τρόμου. Ιδού ο εγκλωβισμός και η φυλάκιση του κοριτσιού υπό το καθεστώς της διαστροφικής επιρροής του πατρικού μορφοειδώλου. Υφέρπει, σε έναν μεθύστερο χρόνο, ο συνεπακόλουθος κίνδυνος μιας άκριτης υποταγής της γυναίκας σε κάθε μορφή εξουσίας. Η αμυντική καταφυγή στο παραλήρημα(κατίσχυση της αναπαράστασης της λέξης), στην σεξουαλικοποίηση του λόγου (κοπρολαλία), μπορεί να προσφέρονται εν είδειψευδολύσης στην εσωτερική καταιγίδα.
Σχόλιο με αφορμή το θεατρικό έργο του Λ. Τσιριγκούλη «ΜΑΜΟΥΝΙ» ( Σπίτι του Ηθοποιού, 24/2 και 3/3/2017).
