Αριθμός Σελίδων: 178
Σάββας Μπακιρτζόγλου | Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής
Τύπος Αρχείου: PDFΠεριγραφή
Προτείνεται μια εκτεταμένη βιβλιογραφική και κλινική ανασκόπηση της επιθετικότητας και της βίαιης συμπεριφοράς τόσο από μεταψυχολογικής πλευράς (ενόρμηση του θανάτου κατά Freud), όσο και από την οπτική των λοιπών ψυχαναλυτικών Σχολών, πρωτίστως της Μ. Klein. Γίνεται αναφορά στις εκδηλώσεις της εχθρότητας εντός του ψυχαναλυτικού πλαισίου (μεταβίβαση) και στις συνέπειες -ενίοτε ζοφερές- της διαστροφής και των αντικοινωνικών συμπεριφορών, με έμφαση στις ποικίλες εκφάνσεις της εγκληματικότητας και της παραβατικότητας, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής κακοποίησης και της μητρικής βίας εναντίον των παιδιών.
H επιθετικότητα (ή τυφλή βία) στις διαταραχές προσωπικότητας (παθολογία του ναρκισσισμού) διερευνάται ως ένα εκφορτιστικό φαινόμενο “αδειάσματος” της έντασης (κένωση) οφειλόμενο σε σοβαρά ψυχικά ελλείματα συγκράτησης των ενστικτωδών διεγέρσεων (Εγώ αδύναμο στον ενορμητικό έλεγχο), ενώ προτείνεται ένα ψυχαναλυτικό σχέδιο κατανόησης του περάσματος στη διάπραξη. Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες οι εχθροπραξιακές ώσεις είναι προεξαρχόντως κεντρομόλες (στροφή εναντίον εαυτού), ο οργανισμός οδηγείται μοιραία στην αυτοκαταστροφή με την μελαγχολία, την αυτοκτονία και την εγκατάσταση σωματοποιήσεων ως τα κατ’ εξοχήν ψυχοπαθολογικά φαινόμενα. Αντιθέτως όταν είναι η ψυχική εργασία που πρυτανεύει, η επιθετικότητα τίθεται υπό τον έλεγχο των αμυντικών διεργασιών του Εγώ και αναστέλλεται, ουδετεροποιείται ή μετουσιώνεται με προεξάρχουσα την ευεργετική-συντηρητική επενέργεια του ερωγόνου μαζοχισμού (ενόρμηση της ζωής).
Η εγκληματικότητα και παραβατικότητα αναφέρονται ως έννοιες οι οποίες διαφοροποιούνται ως προς το βαθμό σοβαρότητας του διαπραχθέντος. Αμφότερες αναπαριστούν τη σύγκρουση ανάμεσα στον άνθρωπο και την κοινωνία (κανονισμοί, απαγορεύσεις θεσμοί κ.λπ.). Γίνεται λεπτομερής αναφορά στην εγκληματολογία και την ψυχαναλυτική της θεώρηση, ως την επιστήμη η οποία ασχολείται τόσο με τους αιτιολογικούς παράγοντες του εγκλήματος (εγκληματογένεση) όσο και με τους τρόπους προστασίας της κοινωνίας από τα επικίνδυνα άτομα λόγω της δυσπροσαρμοστικότητάς τους.
Το σώμα του κειμένου διανθίζεται εκτενώς από την ανάλυση ιστορικών χαρακτήρων από τη μυθολογία και τη λογοτεχνία, την τέχνη εν γένει, στη σχέση τους με τη διαστροφή, την επιθετικότητα και το έγκλημα: Μαρκήσιος De Sade, Μήδεια του Ευριπίδη, Ρασκόλνικοβ (στο “Έγκλημα και τιμωρία”) η καταστροφικότητα εναντίον της Αφροδίτης της Μήλου, η επιθυμία πατροκτονίας του Ντοστογιέφσκι κ.λπ.